Η επαγγελματική εξουθένωση στους Εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Master thesis)
Καραγιάννη, Σωτηρία
We use the term Burn out to describe the serious phenomenon that leads a person to experience major psychosomatic problems, a strong isolation from the society and a significant reduction of one’s work performance. In modern societies this phenomenon increase with strongly rates, especially in professional environments where the workers provide services to other people and very often they face up their problems.
Although it can affect all employees, there are specific workplaces in which the possibility to present this phenomenon is increased. Such environments are the health sector, social services and the education sector. Teachers belong to one of the professions with high risk of experiencing the burnout syndrome. In the last years the number of the affected teachers by this has increased highly. This is also the reason that has lead the significant number of researchers to study the phenomenon intensely.
The main reasons that this phenomenon affects a notable number of teachers are : the difficult and stressful working conditions, the very high expectations that new entrant teachers have about their goals, the lack of recognition by the social environment, their low wages, the reduced autonomy of action and professional integration in the school environment but mainly their emotional involvement in the problems that their students and their families face.
The research that was carried out is a social research that is limited to the population of primary school teachers and its purpose was to investigate the chances of developing the burnout syndrome and, as a consequence, the work satisfaction of the teachers.
In this survey, the sample consisted of teachers of both sexes, all specialties from primary schools across the country. These teachers agreed to fill in the questionnaires online through Google forms. The promotion of the questionnaires took place through online communities and networks where the Greek teachers take part such as ILO, Greek Teachers and Kindergartens, Primary Education Teachers. A significant percentage of questionnaires was completed by teachers from the Piraeus region in which I work.
The results of the research, carried out in the context of the specific work, show that the involved primary school teachers have serious problems regarding the satisfaction that they receive from their work. Therefore, since professional satisfaction is decreasing, the incidence of teachers experiencing the burnout syndrome will increase and the possibility that someone will find oneself in such a situation will constantly grow.
Nearly half of the primary school teachers who participated in our research experience symptoms of burnout and, even more, they report feelings of mental exhaustion and lack of energy. Some of them appear to be at an advanced stage of the syndrome, with 13% showing intense symptoms (indifference to the students) and 23% of them lighter symptoms (disregard for the learning environment – depersonalization), while 28% declare their disappointment with their job.
| Institution and School/Department of submitter: | Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας / Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων |
| Keywords: | Επαγγελματική Εξουθένωση;Επαγγελματική Ικανοποίηση;Εργασιακό Άγχος;Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης;Burn out;Job Satisfaction;Work anxiety;Primary Education teachers |
| Description: | Χρησιμοποιούμε τον όρο επαγγελματική εξουθένωση (Burn out) για να περιγράψουμε εκείνο το φαινόμενο που οδηγεί κάποιον να βιώνει σοβαρά ψυχοσωματικά προβλήματα, έντονη απομόνωση από την κοινωνία αλλά και σημαντική μείωση στην εργασιακή του απόδοση. |
| URI: | http://195.251.240.227/jspui/handle/123456789/11280 |
| Item type: | masterThesis |
| General Description / Additional Comments: | Μεταπτυχιακή εργασία |
| Submission Date: | 2019-11-18T11:42:57Z |
| Item language: | el |
| Item access scheme: | free |
| Institution and School/Department of submitter: | Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας / Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων |
| Publication date: | 2018-02-04 |
| Bibliographic citation: | "Καραγιάννη Σωτηρία" "Η επαγγελματική εξουθένωση στους Εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης" "Καραγιάννη Σωτηρία" "2018" |
| Abstract: | Χρησιμοποιούμε τον όρο επαγγελματική εξουθένωση (Burn out) για να περιγράψουμε εκείνο το φαινόμενο που οδηγεί κάποιον να βιώνει σοβαρά ψυχοσωματικά προβλήματα, έντονη απομόνωση από την κοινωνία αλλά και σημαντική μείωση στην εργασιακή του απόδοση. Το συναντάμε σε όλο και μεγαλύτερη συχνότητα στην σύγχρονη κοινωνία ειδικά σε επαγγελματικά περιβάλλοντα στα οποία είναι κυρίαρχη η έννοια της παροχής υπηρεσιών σε ανθρώπους και στα οποία οι εργαζόμενοι έρχονται συχνότερα σε επαφή μαζί τους.
Αν και μπορεί λοιπόν να παρουσιαστεί σε όλους τους εργαζόμενους, υπάρχουν συγκεκριμένοι εργασιακοί χώροι στους οποίους η πιθανότητα εμφάνισης του συγκεκριμένου φαινομένου είναι αυξημένοι όπως για παράδειγμα ο χώρος της υγείας, της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και της εκπαίδευσης.
Έτσι λοιπόν ένας από τους επαγγελματικούς κλάδους που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο για να εμφανίσει το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ο κλάδος των εκπαιδευτικών και μάλιστα για το συγκεκριμένο φαινόμενο έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στον κλάδο τους. Ο μεγάλος αριθμός ατόμων που απασχολούνται στην εκπαίδευση και πλήττονται από το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι και ο λόγος που η επαγγελματική εξουθένωση των εκπαιδευτικών έχει μελετηθεί από πληθώρα ερευνητών.
Επιγραμματικά στις κύριες αιτίες εμφάνισης του φαινομένου στους εκπαιδευτικούς περιλαμβάνονται οι δύσκολες και αγχωτικές συνθήκες εργασίας, οι πολύ υψηλές προσδοκίες που καλλιεργούν οι νεοεισερχόμενοι στον κλάδο σχετικά με τους στόχους που έχουν βάλει, η έλλειψη αναγνώρισης και οι χαμηλές αμοιβές τους, η μειωμένη αυτονομία δράσης και επαγγελματικής ολοκλήρωσης που τους προσφέρει το σχολικό περιβάλλον εργασίας, αλλά κυρίως η συναισθηματική τους εμπλοκή με τους μαθητές και τις οικογένειες τους και τα προβλήματα που αυτοί αντιμετωπίζουν.
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε είναι μία κοινωνική έρευνα που περιορίζεται στον πληθυσμό των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και είχε σαν σκοπό της να διερευνήσει τις πιθανότητες εμφάνισης του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης και ως συνέπεια αυτού και της εργασιακής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών.
Στην συγκεκριμένη έρευνα λοιπόν το δείγμα αποτέλεσαν εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και των δύο φύλων, όλων των ειδικοτήτων από δημοτικά σχολεία όλης της χώρας που δέχτηκαν να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια online μέσω του Google forms και κυρίως δάσκαλοι που δραστηριοποιούνται στις διαδικτυακές ομάδες της ΔΟΕ, Έλληνες Δάσκαλοι και Νηπιαγωγοί, Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ένα σημαντικό ποσοστό ερωτηματολογίων συμπληρώθηκε από εκπαιδευτικούς της περιφέρειας Πειραιά στην οποία εργάζομαι.
Τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε λοιπόν στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας δείχνει ότι οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετείχαν έχουν σοβαρά προβλήματα σχετικά με την ικανοποίηση που λαμβάνουν από την εργασία τους. Επομένως από την στιγμή που η επαγγελματική ικανοποίηση βαίνει μειούμενη τόσο τα κρούσματα εκπαιδευτικών που θα βιώνουν το
Σελίδα 4 από 186
σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης θα αυξάνονται και η πιθανότητα κάποιος να βρεθεί σε μία τέτοια κατάσταση συνεχώς θα μεγαλώνει.
Επίσης σχεδόν οι μισοί από τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμμετείχαν στην έρευνά μας αισθάνονται συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης και ακόμη περισσότεροι δηλώνουν συναισθήματα ψυχικής εξάντλησης και παρουσιάζουν έλλειψη ενεργητικότητας.
Από αυτούς κάποιοι φαίνεται να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο του συνδρόμου αφού 13% δείχνει να εμφανίζει έντονα συμπτώματα (αδιαφορία για τους μαθητές) και 23% πιο ελαφριά (αδιαφορία για το περιβάλλον μάθησης) συμπτώματα αποπροσωποποίησης, ενώ σε ποσοστό 28% δηλώνουν απογοητευμένοι από την εργασία τους. We use the term Burn out to describe the serious phenomenon that leads a person to experience major psychosomatic problems, a strong isolation from the society and a significant reduction of one’s work performance. In modern societies this phenomenon increase with strongly rates, especially in professional environments where the workers provide services to other people and very often they face up their problems. Although it can affect all employees, there are specific workplaces in which the possibility to present this phenomenon is increased. Such environments are the health sector, social services and the education sector. Teachers belong to one of the professions with high risk of experiencing the burnout syndrome. In the last years the number of the affected teachers by this has increased highly. This is also the reason that has lead the significant number of researchers to study the phenomenon intensely. The main reasons that this phenomenon affects a notable number of teachers are : the difficult and stressful working conditions, the very high expectations that new entrant teachers have about their goals, the lack of recognition by the social environment, their low wages, the reduced autonomy of action and professional integration in the school environment but mainly their emotional involvement in the problems that their students and their families face. The research that was carried out is a social research that is limited to the population of primary school teachers and its purpose was to investigate the chances of developing the burnout syndrome and, as a consequence, the work satisfaction of the teachers. In this survey, the sample consisted of teachers of both sexes, all specialties from primary schools across the country. These teachers agreed to fill in the questionnaires online through Google forms. The promotion of the questionnaires took place through online communities and networks where the Greek teachers take part such as ILO, Greek Teachers and Kindergartens, Primary Education Teachers. A significant percentage of questionnaires was completed by teachers from the Piraeus region in which I work. The results of the research, carried out in the context of the specific work, show that the involved primary school teachers have serious problems regarding the satisfaction that they receive from their work. Therefore, since professional satisfaction is decreasing, the incidence of teachers experiencing the burnout syndrome will increase and the possibility that someone will find oneself in such a situation will constantly grow. Nearly half of the primary school teachers who participated in our research experience symptoms of burnout and, even more, they report feelings of mental exhaustion and lack of energy. Some of them appear to be at an advanced stage of the syndrome, with 13% showing intense symptoms (indifference to the students) and 23% of them lighter symptoms (disregard for the learning environment – depersonalization), while 28% declare their disappointment with their job. |
| Table of contents: | Περίληψη ........................................................................................................................................................... 3 Abstract ............................................................................................................................................................. 5 Πίνακας περιεχομένων .................................................................................................................................... 6 Πίνακας Διαγραμμάτων................................................................................................................................... 9 Πίνακας Πινάκων ........................................................................................................................................... 10 Πίνακας Εικόνων ............................................................................................................................................ 13 Εισαγωγή ........................................................................................................................................................ 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο – Θεωρία .............................................................................................................................. 17 Επαγγελματική Εξουθένωση ........................................................................................................................ 17 Ιστορική Αναδρομή ...................................................................................................................................... 18 Ορισμοί ......................................................................................................................................................... 20 Άγχος ........................................................................................................................................................ 20 Επαγγελματική Εξουθένωση .................................................................................................................... 21 Ερμηνείες της Επαγγελματικής εξουθένωσης ......................................................................................... 22 Μοντέλα και Θεωρίες .................................................................................................................................. 23 Μοντέλο Απαιτήσεων – Ελέγχου της Εργασίας (JDC- Job Demands Control model) Karasek (1979) .......................................................................................................................................... 24 Το μοντέλο εργασιακών απαιτήσεων – πόρων (JD-R The Job Demands – Resources Model) ...................................................................................................................................................... 25 Το διαδραστικό μοντέλο του C. Cherniss (1980) ..................................................................................... 27 Το μοντέλο των Edelwich και Brodsky (1980) .......................................................................................... 27 Το μοντέλο των τριών διαστάσεων Maslach & Jackson (1982) ............................................................... 28 Το μοντέλο των Pines & Aronson (1988).................................................................................................. 30 Το μοντέλο των Shirom-Melamed (2003) ................................................................................................ 30 Το μοντέλο της Κοπεγχάγης (Kristensen, Boritz,Villadsen & Christensen (2005)) ................................... 31 Μοντέλο κανονιστικού ελέγχου του Hockey (2000) ................................................................................ 32 Το Συναλλακτικό μοντέλο του στρες και της αντιμετώπισης (Lazarus & Folkman, 1984) ...................... 32 Το μοντέλο του Blase (1982) .................................................................................................................... 33 Διαστάσεις της επαγγελματικής εξουθένωσης ............................................................................................ 35 Επαγγελματική εξουθένωση εκπαιδευτικών ............................................................................................... 37 Οικονομική κρίση, παιδεία και εκπαιδευτικοί ............................................................................................ 39 Παράγοντες που συνεισφέρουν στην εμφάνιση της Επαγγελματικής Εξουθένωσης ................................ 41Ατομικοί παράγοντες ............................................................................................................................... 42 Οργανωτικοί Παράγοντες ........................................................................................................................ 43 Παράγοντες συναλλαγής.......................................................................................................................... 44 Συνέπειες του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης ................................................................... 46 Σωματικά συμπτώματα ............................................................................................................................ 46 Ψυχολογικά συμπτώματα ........................................................................................................................ 46 Συμπεριφορικά συμπτώματα ................................................................................................................... 47 Αντιμετώπιση του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης ............................................................. 49 Παρεμβάσεις σε ατομικό επίπεδο ........................................................................................................... 49 Παρεμβάσεις σε οργανωτικό και διοικητικό επίπεδο ............................................................................. 50 Επαγγελματική Ικανοποίηση ........................................................................................................................ 53 Ορισμοί ......................................................................................................................................................... 53 Η θεωρία του Maslow (1970) ................................................................................................................... 54 Η θεωρία των δύο παραγόντων του Herzberg (1968) ............................................................................. 55 Η θεωρία της προσδοκίας του Vroom (1964) .......................................................................................... 55 Παράγοντες που καθορίζουν την επαγγελματική ικανοποίηση.................................................................. 56 Απουσία επαγγελματικής ικανοποίησης – επαγγελματική εξουθένωση .................................................... 57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο - Έρευνα ............................................................................................................................. 61 Έρευνες, σύντομη βιβλιογραφική ανασκόπηση .......................................................................................... 61 Περιγραφή Έρευνας ..................................................................................................................................... 63 Μεθοδολογία Έρευνας ................................................................................................................................. 63 Σκοπός της έρευνας ...................................................................................................................................... 63 Ερευνητικά ερωτήματα ................................................................................................................................ 63 Ερευνητικές υποθέσεις ................................................................................................................................ 64 Εγκυρότητα ................................................................................................................................................... 65 Σχεδιασμός επιλογής και μέγεθος δείγματος .............................................................................................. 67 Κατάρτιση δομημένου ερωτηματολογίου ................................................................................................... 68 Δημιουργία κλιμάκων .................................................................................................................................. 70 Έλεγχος εσωτερικής συνέπειας κλιμάκων ................................................................................................... 70 Δοκιμή ερωτηματολογίου ............................................................................................................................ 71 Διαδικασία συλλογής δεδομένων ................................................................................................................ 71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Αποτελέσματα Ερωτηματολογίου .................................................................................... 72 Περιγραφή του δείγματος ............................................................................................................................ 72 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας .......................................................................................... 78 Σελίδα 8 από 186 Ικανοποίηση από τις κτηριακές και υλικοτεχνικές υποδομές του σχολείου ........................................... 78 Ικανοποίηση από τη διοικητική οργάνωση του σχολείου ....................................................................... 81 Ικανοποίηση από τη σχέση με τον Διευθυντή ......................................................................................... 83 Ικανοποίηση από το Κλίμα που επικρατεί στην εκπαιδευτική μονάδα .................................................. 86 Ικανοποίηση από τις επιδόσεις των μαθητών και τις σχέσεις με τους γονείς ........................................ 90 Εργασιακή Ικανοποίηση ........................................................................................................................... 93 Άγχος Εκπαιδευτικών ............................................................................................................................... 98 Συναισθήματα Εκπαιδευτικών ............................................................................................................... 105 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο – Συμπεράσματα Ερωτηματολογίου ............................................................................. 110 Ανάλυση των απαντήσεων ......................................................................................................................... 110 Παρουσίαση της Εξουθένωσης ανά κατηγορία ερωτήσεων του ερωτηματολογίου ................................ 114 Έλεγχος ερευνητικών υποθέσεων και ερευνητικών ερωτημάτων ............................................................ 124 Συμπεράσματα της έρευνας και η θέση του Έλληνα εκπαιδευτικού μέσα από αυτήν ............................ 131 Προτάσεις και λύσεις ................................................................................................................................. 135 Προβλήματα – Μελλοντικές προτάσεις ..................................................................................................... 137 Βιβλιογραφία ................................................................................................................................................. 138 Παραρτήματα ................................................................................................................................................ 145 Παράρτημα 1 – Ερωτηματολόγια Έρευνας ................................................................................................ 145 Παράρτημα 2 – Πίνακες ανά κατηγορία ερωτήσεων για έλεγχο ερευνητικών υποθέσεων ..................... 149 Παράρτημα 3 – Υπολογισμός Δείκτη Cronbach's Alpha ............................................................................ 155 Παράρτημα 4 – Ιστογράμματα Ικανοποίησης – Εξουθένωσης ανά ερώτηση ........................................... 159 |
| Advisor name: | Αβδημιώτης, Σπύρος |
| Examining committee: | Αβδημιώτης, Σπύρος |
| Publishing department/division: | Καραγιάννη Σωτηρία |
| Publishing institution: | teithe |
| Number of pages: | 186 σ. |
| Appears in Collections: | Μεταπτυχιακές Διατριβές |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| Karagianni Swriria.pdf | Μεταπτυχιακή εργασία | 3.17 MB | Adobe PDF | View/Open |
Please use this identifier to cite or link to this item:
This item is a favorite for 0 people.
http://195.251.240.227/jspui/handle/123456789/11280
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
