Eureka! Institutional Repository

Περίληψη Η δυσλεξία έχει αναγνωριστεί πλέον ως μια μορφή μαθησιακής δυσκολίας που εμφανίζει προβλήματα στην ανάγνωση, την ορθογραφία, κυρίως στα γραπτά και στα γλωσσικά μαθήματα. Η αιτιολογία της δυσλεξίας είναι βιολογική, κληρονομική, και φαίνεται να είναι διαδεδομένη περισσότερο στους άντρες παρά στις γυναίκες. Έρευνες μαρτυρούν πως η πλειονότητα των δυσλεξικών στα σχολεία είναι αγόρια σε αναλογία 2-4 φορές περισσότερα από τα κορίτσια. Η ανάγνωση των δυσλεξικών ατόμων θρίβει από λάθη και είναι εξαιρετικά αργή σε σχέση με το σύνηθες, ενώ δυσκολεύονται αρκετά στο γραπτό λόγο. Ουδεμία σχέση έχει με τη χαμηλή νοημοσύνη, τουναντίον, βασική προϋπόθεση για τη διάγνωση της δυσλεξίας είναι η κανονική ή υψηλότερη του μέσου ευφυΐα, όπως επίσης η κανονική όραση και ακοή. Συνήθως, οι δυσλεκτικοί, είναι ιδιαίτερα προικισμένα με δημιουργικό μυαλό άτομα, με πολύ καλό προφορικό λόγο, δυσκολεύονται όμως, στην γραφή και στην ανάγνωση. Τα άτομα αυτά, σκέπτονται κυρίως με εικόνες, και έχουν πολύ καλή αντίληψη του χώρου. Δεν θα μπορούσαμε να δώσουμε ένα ακριβές ποσοστό των ατόμων με δυσλεξία, διότι δεν υπάρχει ακόμη αντικειμενική μέθοδος διάγνωσης που να είναι κοινά αποδεκτή και αναμφισβήτητη. Υπολογίζεται πως πρόκειται για ένα ποσοστό 3%-5% στην Ελλάδα. Στην παρούσα εργασία τονίζονται τα προβλήματα που συναντούν τα άτομα με δυσλεξία γενικά στην ζωή τους και στον ψηφιακό κόσμο ειδικότερα. Τα προβλήματα αυτά συναντώνται στα έντυπα και ηλεκτρονικά κείμενα, όπως επίσης στην άτακτη και πολύπλοκη διάταξη των ιστοσελίδων. Ως βιβλιοθηκονόμοι, οφείλουμε να γνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητες του αναγνωστικού κοινού, και να εργαζόμαστε με σκοπό την διευκόλυνση του. Η αγορά και η χρήση βοηθητικής τεχνολογίας στις βιβλιοθήκες, όπως είναι τα λογισμικά που διαβάζουν το κείμενο δυνατά, δηλαδή λογισμικά “text-to-speech”, οι αναγνώστες οθόνης και τα ομιλούντα βιβλία, είναι δυνατόν να συμβάλλουν στην διευκόλυνση ενός αναγνωστικού κοινού που μαθαίνει και διαβάζει με διαφορετικό τρόπο. Ακόμη, παράμετροι όπως η χρήση κατάλληλων γραμματοσειρών στις ιστοσελίδες των βιβλιοθηκών, ο σχεδιασμός απλών και εύχρηστων ιστοτόπων και μελλοντικά, ελπίζοντας σε ηλεκτρονικούς καταλόγους κατάλληλους για χρήση από δυσλεκτικούς, μπορούν να κάνουν μια βιβλιοθήκη ένα χώρο που θα εξυπηρετεί μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού και θα παρέχει ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση στην πληροφόρηση σε όλους τους ανθρώπους, μ προβλήματα ανάγνωσης ή όχι. Η εργασία αυτή παρουσιάζει επίσης, κάποιες έρευνες που έγιναν με την συμμετοχή δυσλεκτικών ατόμων. Οι έρευνες αυτές αφορούν την αναγνωσιμότητα των κειμένων, την πλοήγηση σε ιστοσελίδες και τη χρήση συγκεκριμένων γραμματοσειρών. Αναφέρονται τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν όπως επίσης και δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την διευκόλυνση ατόμων με προβλήματα ανάγνωσης. Το πρώτο κεφάλαιο λειτουργεί ως μια εισαγωγή στον κόσμο της δυσλεξίας και παρουσιάζονται τα συμπτώματα, οι αιτίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυσλεκτικοί. Αναφέρονται ορισμοί που έχουν δοθεί από ερευνητές σχετικά με την δυσλεξία, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της μαθησιακής αυτής δυσκολίας. Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζει πλέον πιο συγκεκριμένα στην ανάγνωση των δυσλεκτικών και στο γραπτό τους λόγο ενώ στο τρίτο, στο τέταρτο και στο πέμπτο κεφάλαιο θα μιλήσουμε για τις δυνατότητες αλλαγών που παρουσιάζει το ψηφιακό κείμενο και για το πώς άλλες παράμετροι βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του κειμένου από άτομα με δυσλεξία. Τα επόμενα δύο κεφάλαια εστιάζουν στην χρήση γραμματοσειρών που θεωρούνται καλύτερες για την ανάγνωση όπως επίσης και για τη χρήση γραμματοσειρών ειδικά σχεδιασμένων για δυσλεκτικούς αναγνώστες. Στο 8ο και στο 9ο κεφάλαιο διαβάζουμε για την προσβασιμότητα στο Διαδίκτυο και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κατά την πλοήγηση σε ιστοσελίδες δυσλεκτικοί επισκέπτες ενώ στα επόμενα κεφάλαια γίνονται αναφορές για την χρήση υποστηρικτική τεχνολογίας, για τον ρόλο των βιβλιοθηκών και παρουσιάζονται οδηγίες για την καλύτερη εξυπηρέτηση δυσλεκτικών χρηστών από τις βιβλιοθήκες.