Eureka! Institutional Repository

Ως συμπληρωματική προς τις παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους για τις ψυχικές διαταραχές, προσφέρει πλέον τις υπηρεσίες της στους ασθενείς, μία νέα μορφή θεραπείας, αυτή με την συνδρομή των ζώων. Ξεκινώντας από τις Η.Π.Α. τον 20ο αιώνα, τις τελευταίες δεκαετίες εφαρμόζεται και στην Ευρώπη καθώς και σε άλλες χώρες. Ως θεραπεία με την συνδρομή ζώων ορίζεται η στοχευμένη αλληλεπίδραση εκπαιδευμένων ζώων με τους ασθενείς, η οποία σχεδιάζεται και εφαρμόζεται από μία ομάδα ειδικών που περιλαμβάνει τον ψυχοθεραπευτή, τον χειριστή του ζώου καθώς και ορισμένους επαγγελματίες υγείας. Εμπεριέχει πλήθος δραστηριοτήτων που αποβλέπουν στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και αξιολογούνται ως προς την κατάκτησή τους. Τα ζώα θεραπείας είναι συχνότερα οι σκύλοι, οι ίπποι, τα δελφίνια, τα πουλιά, αλλά και όποιο από αυτά μπορεί να εξημερωθεί και διαθέτει ήπιο χαρακτήρα. Σημαντικός είναι ο αριθμός των σύγχρονων ερευνών που αναδεικνύουν τα οφέλη της θεραπείας στην υγεία των ψυχικά ασθενών. Αυτά αφορούν στην ελάττωση της εκδήλωσης των αρνητικών συμπτωμάτων της νόσου, την καλλιέργεια δεξιοτήτων σε διάφορους τομείς της προσωπικότητάς των ασθενών και γενικότερα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ορθή εφαρμογή των προγραμμάτων θεραπείας είναι η τήρηση βασικών όρων και αρχών με σκοπό την προστασία της υγείας, της ασφάλειας και της ευημερίας των συμμετεχόντων. Οι όροι αυτοί αφορούν στην επιλογή του κατάλληλων ζώων αλλά και των ασθενών που δύνανται και επιθυμούν να συμμετέχουν, στη μελετημένη οργάνωση των δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν και στην αντιμετώπιση των ζώων με βάση τους πολιτικούς και ηθικούς νόμους. Ο ρόλος του νοσηλευτή κατά τη θεραπεία είναι πολύπλευρος και σχετίζεται με την εύρεση του πλέον πρόσφορου προγράμματος, τη βοήθεια στο συντονισμό και την υλοποίησή του, την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων και τη συμμετοχή του στη διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών. Οι εκπεφρασμένες αντιρρήσεις για τη θεραπεία αφορούν κυρίως στην παραβίαση των όρων εφαρμογής και την προχειρότητα κατά τον σχεδιασμό της, στοιχεία που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών και την ασφάλεια των ζώων. Ενστάσεις εκφράζονται και από φιλοζωικά σωματεία ως προς την ένταξη άγριων ζώων σε αυτή. Περιοριστικοί παράγοντες για την αξιοποίηση της είναι ακόμη ο αναγκαίος αποκλεισμός ενός συνόλου ασθενών από αυτήν και τα απαγορευτικά, για την είσοδο ζώων, πρωτόκολλα πολλών νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Παράλληλα, έχουν εντοπιστεί από ειδικούς μεθοδολογικές αδυναμίες στις έως τώρα έρευνες, που κλονίζουν την αξία των θετικών συμπερασμάτων τους. Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο να ξεπεραστούν οι αντιρρητικές αυτές απόψεις ώστε να καθιερωθεί η θεραπεία μέσω ζώων ως μία γενικώς αποδεκτή συμπληρωματική μέθοδος προσέγγισης των ψυχικά ασθενών. Προς την κατεύθυνση αυτή είναι αναγκαία η διεύρυνση του ερευνητικού τομέα, η αυτο-οριοθέτηση των παραμέτρων της θεραπείας, η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και η συντονισμένη δράση μιας διεπιστημονικής ομάδας ειδικά καταρτισμένης για το σχεδιασμό και εφαρμογή της.