Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα

Abstract

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι έχει ωριμάσει η ιδέα για μια οργανωμένη παρουσίαση του τομέα αυτού της Κοινωνικής Ψυχιατρικής που αποκαλείται "Διοικητική Ψυχιατρική". Στον τομέα της ψυχικής υγείας, η ανάγκη για διοικητικές δεξιότητες είναι τόσο σημαντική, ώστε τυχόν μείωση ή ανυπαρξία τους, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του έργου της υπηρεσίας ψυχικής υγείας. Στη δεκαετία του 1980 έγιναν ραγδαίες και σημαντικές εξελίξεις στα ψυχιατρικά πράγματα της Ελλάδας, που ξεκίνησαν από κάποιες πρωτοβουλίες ομάδων ψυχικής υγείας στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Λίγο αργότερα ήρθε ο Κανονισμός 815\84 της Ε.Ο.Κ., το άρθρο 21 του Νόμου για το Ε.Σ.Υ., και άρχισαν οι προκηρύξεις των θέσεων ψυχιάτρων στα γενικά νοσοκομεία, ενώ σημειώθηκε μια πρώτη ανάπτυξη κάποιων ειδικών προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Ο όρος «μεταρρύθμιση» είναι συνώνυμος με το μετασχηματισμό, την τροποποίηση, την καινοτομία, τη μετατροπή, με άλλα λόγια, την αλλαγή. Η περίπτωση της Ελλάδας, αν και περιέχει πολλά αρνητικά στοιχεία του δημόσιου τομέα και της υποβόσκουσας κοινωνικής κρίσης, παρουσίαζε τα τελευταία δέκα χρόνια μια σημαντική κινητικότητα στο χώρο της ψυχιατρικής. Πιο συγκεκριμένα η συνεχής συρρίκνωση του μεγάλου όγκου των ψυχιατρείων, η μείωση της μέσης διάρκειας νοσηλείας, η ανάπτυξη εναλλακτικών κοινοτικών δομών και εκατοντάδων θέσεων σε υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, η οργάνωση ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων κοινωνικής ψυχιατρικής, είχαν αρχίσει να διαμορφώνουν ένα νέο περίγραμμα της ψυχιατρικής περίθαλψης, αρκετά διαφορετικό από εκείνο της δεκαετίας του 1980, όπου δέσποζε το πρόβλημα της Λέρου ως ένα άλυτο ανατολικό ζήτημα.