Χημειοθεραπεία (χρησιμότητα - παρενέργειες - νοσηλευτικές παρεμβάσεις - προφυλάξεις κατά την προετοιμασία και τη χρήση)

Abstract

Ο όρος χημειοθεραπεία προέρχεται από τον συνδυασμό δύο λέξεων :«χημεία» και «θεραπεία» και σημαίνει τη χορήγηση ενώσεων φυσικώς ή τεχνητώς παρασκευασμένων. Σήμερα όμως η λέξη «χημειοθεραπεία» χρησιμοποιείται πιο συχνά για να περιγράψει μια μέθοδο θεραπείας των κακοήθων όγκων, την «αντικαρκινική χημειοθεραπεία». Η χημειοθεραπεία διέπεται από δύο αρχές, τη θεωρία του Skipper και αυτή των Goldie & Coldman. Επίσης διακρίνεται σε συστηματική και περιοχική. H συστηματική επιτυγχάνεται με την ενδοφλέβια χορήγηση των σχετικών φαρμάκων. Η περιοχική παρέχει τη δυνατότητα χορήγησης χημειοθεραπευτικών παραγόντων σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές του σώματος και διακρίνεται σε αγγειακές και ενδοκοιλοτικές χημειοθεραπείες. Τα τελευταία χρόνια τα φάρμακα για την αντιμετώπιση του καρκίνου έχουν συμβάλλει στη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών, αλλά συχνά η χορήγησή τους συνοδεύεται από σημαντική τοξικότητα. Παρουσιάζονται ανεπιθύμητες ενέργειες από τα συστήματα και τοξικότητες. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να αξιολογεί τον βαθμό των παρενεργειών, τη διάρκειά τους, το χρόνο που θα εμφανιστούν και τη σοβαρότητά τους. Η ναυτία και ο εμετός είναι ένα από τα πρώτα και ιδιαίτερα βασανιστικά προβλήματα που βιώνει ο ασθενής κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά το τέλος της χημειοθεραπείας. Άλλα προβλήματα είναι η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, η αναιμία, η αιμορραγία, η αλωπεκία, οι δερματικές επιπτώσεις και οι λοιμώξεις. Σημαντική είναι η σωστή διαχείριση της χημειοθεραπείας για την ασφάλεια του ασθενή και του προσωπικού. Για το λόγο αυτό απαραίτητη είναι η χρήση μέτρων προστασίας που έχουν σχέση με τον εργασιακό χώρο, τον ασφαλή χειρισμό των χημειοθεραπευτικών και τη διασφάλιση της υγείας του προσωπικού. Λέγοντας εργασιακό χώρο εννοούμε τις νοσηλευτικές μονάδες και το φαρμακείο του εκάστοτε νοσοκομείου, όπου δηλαδή γίνεται η διάλυση των κυτταροστατικών. Ο ασφαλής χειρισμός τους έγκειται στη σωστή προετοιμασία αυτών και στη χορήγησή τους, στη διαχείριση των αχρησιμοποίητων κυτταροστατικών- αποβλήτων και τέλος στη διαχείριση διαρροής τους. Σημαντικότατη είναι επίσης η διασφάλιση της υγείας του προσωπικού και των ασθενών, κάτι που επιτυγχάνεται με τη διαρκή εκπαίδευση τόσο των εργαζομένων σχετικά με τη λήψη μέτρων αλλά και οικείων προσώπων, αλλά και των ίδιων των ασθενών που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία.