Γενετικά τροποποιημένα φυτά, υπάρχουσα κατάσταση ,προοπτικές

Abstract

Η πρωτοποριακή ανακάλυψη των τεχνικών της Γενετικής Μηχανικής (Genetic Engineering) οι οποίες χειρίζονται το βασικό μόριο της ζωής, το DNA (δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ), έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν οι πρώτοι οργανισμοί οι οποίοι φέρουν ξένο γενετικό υλικό ενσωματωμένο με τεχνητό τρόπο στο γονιδίωμά τους. Οι οργανισμοί αυτοί ονομάστηκαν διαγονιδιακοί (transgenic) και οι πρώτες αναφορές για την δημιουργία διαγονιδιακών ζώων και φυτών έγιναν το 1980. Η αρχή στην οποία βασίζεται η δημιουργία διαγονιδιακών οργανισμών είναι ότι ο γενετικός κώδικας (δηλαδή η γενετική πληροφορία όπως κωδικοποιείται στις βάσεις του DNA) είναι γενικευμένος και ο ίδιος για όλα τα είδη των οργανισμών. Αυτό σημαίνει ότι τα μηνύματα είναι γραμμένα στην ίδια κωδική «γλώσσα» ώστε να αναγνωρίζονται (και να «διαβάζονται») από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Η ιδιότητα αυτή του γενετικού κώδικα επιτρέπει την εισαγωγή «ξένου» γενετικού υλικού που προέρχεται από οποιοδήποτε οργανισμό (ιό, βακτήριο, μύκητα, φυτό, ζώο), σε άλλο οργανισμό π.χ. φυτά και την έκφραση της γενετικής πληροφορίας που περιέχει αυτό το υλικό δηλαδή την μεταγραφή της σε mRNA και στη συνέχεια την μετάφραση της σε πρωτεϊνη από το φυτό που δέχθηκε το ξένο γονίδιο. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενσωμάτωση μίας νέας γενετικής πληροφορίας (ενός γονιδίου δηλαδή) σε ένα φυτό με σκοπό να του προσδώσει μια νέα ιδιότητα. Το φυτό θα παράγει μία επιπλέον νέα πρωτεϊνη η οποία είναι κατάλληλα επιλεγμένη ώστε να επιφέρει νέα και κατά προτίμηση βελτιωμένα χαρακτηριστικά στο φυτό. Η βελτίωση μπορεί να αφορά την ανθεκτικότητα του σε περιβαλλοντικές συνθήκες και σε διάφορα παθογόνα, την διατροφική του σύνθεση, όπως και παρά πολλές άλλες ιδιότητες χρήσιμες στις γεωργικές καλλιέργειες και στα τρόφιμα. Η διαδικασία της ενσωμάτωσης ξένων γονιδίων σε οργανισμούς ξεκίνησε πρώτα με εφαρμογές σε μικροοργανισμούς για την παραγωγή χρήσιμων ουσιών στη φαρμακοβιομηχανία. Χαρακτηριστικό πετυχημένο παράδειγμα αποτελεί η παραγωγή της ανθρώπινης ινσουλίνης σε βακτηριακά κύτταρα E.coli, που για πρώτη φορά κυκλοφόρησε το 1982 και έλυσε τα προβλήματα και τις ελλείψεις που υπήρχαν στην διάθεση της ορμόνης αυτής. Οι οργανισμοί που προκύπτουν από αυτή την διαδικασία ονομάζονται γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί ή GMOs (Genetically Modified Organisms). Ακόμη αναφέρονται και ως διαγονιδιακοί (transgenic) ή και γενετικά ανασυνδυασμένοι (recombinant).