Eureka! Institutional Repository

Οι ασθενείς που ανήκουν στην κατηγορία των χρόνιων παθήσεων, αποτελούν εξορισμού πληθυσμιακή ομάδα με ούτως ή άλλως ιδιαίτερα προβλήματα που δύνανται να πηγάζουν είτε από την ίδια τη νόσο ή και από επιπλοκές αυτής. Ωστόσο, η περίπτωση των χρονίως πασχόντων με νεφρολογικά νοσήματα, αποτελεί ειδική κατηγορία, όπου εκτός από τα προβλήματα που αφορούν αυτή καθεαυτή την πάθηση τους, βρίσκονται αντιμέτωποι με τη νέα κατάσταση που δημιουργεί η ένταξη τους είτε στο πρόγραμμα αιμοκάθαρσης, είτε στο πρόγραμμα περιτοναϊκής κάθαρσης. Η συχνότητα της θεραπείας και η απαραίτητη μακροχρόνια έκθεση σε αυτή δημιουργούν προβλήματα, τα οποία επεκτείνουν τη νόσο πέρα από τις σωματικές επιπλοκές, με συναισθηματικές διαταραχές και κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις. Η ταχεία εξελισσόμενη επιστήμη της τεχνολογίας και ιδιαίτερα ο κλάδος της βιοτεχνολογίας, που έχει επεκταθεί σημαντικά στα πεδία αντιμετώπισης πολλών χρόνιων παθήσεων παθολογικών καταστάσεων καθώς και της ιατρικής φροντίδας ασθενών, προσφέρει πλέον αυξημένες δυνατότητες διατήρησης και επιμήκυνσης της ζωής για πολλές κατηγορίες αρρώστων, όπως της κατηγορίας των νεφροπαθών. Ωστόσο, πέρα από την επιβίωση, αξίζει να εστιάσουμε και στον τρόπο επιβίωσης και την ποιότητα της ζωής. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως, πλέον, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, έχουν αυξηθεί και τα άτομα με χρόνια νοσήματα. Η όσο το δυνατό καλύτερη παρεχόμενη θεραπεία στους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις δεν αποσκοπεί στην πλήρη ίαση, αλλά κυρίως στην επιβίωση, με ταυτόχρονη διατήρηση μιας αξιοπρεπούς ποιότητας της υπόλοιπης ζωής τους. Άλλωστε, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), ορίζει την υγεία ως ‘’την ολοκληρωμένη κατάσταση φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς την απουσία νόσου ή αναπηρίας’’. Η Χρόνια Νεφρική Νόσος (Χ.Ν.Ν.) είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου. Η Χ.Ν.Ν. περιγράφει μία κλινική οντότητα που προκαλεί βλάβη στους νεφρούς και επηρεάζει την γενικότερη κατάσταση του οργανισμού. Εάν η ασθένεια των νεφρών επιδεινώνεται, τα απόβλητα συγκεντρώνονται σε υψηλά επίπεδα στο αίμα και κάνουν το άτομο να αισθάνεται άρρωστο προκαλώντας επιπλοκές, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, αναιμία, αδύναμα οστά, κακή διατροφική υγεία και νευρική βλάβη. Επίσης, η νεφρική νόσος αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να παρουσιάζονται βραδέως και επί μακρό χρονικό διάστημα. Η Χ.Ν.Ν. μπορεί να προέλθει λόγω σακχαρώδη διαβήτη, υψηλή πίεση αίματος και άλλες διαταραχές. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να κρατήσει συχνά τη Χ.Ν.Ν. σταθερή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η νεφρική νόσος εξελίσσεται, μπορεί τελικά να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, η οποία απαιτεί θεραπεία υποκατάστασης (αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση) ή μεταμόσχευση νεφρού. Η φροντίδα των ασθενών με Χ.Ν.Ν. αποτελεί έναν εξειδικευμένο τομέα στο χώρο της υγείας με μεγάλες ιδιαιτερότητες. Οι υψηλές απαιτήσεις που συνεπάγεται η αντιμετώπιση της νόσου επιβάλλουν παροχή ολιστικής φροντίδας, η οποία να περιλαμβάνει τη βιολογική διάσταση της νόσου όπως επίσης και τη ψυχοκοινωνική. Αναλυτικότερα, η επίδραση της Χ.Ν.Ν. σε οργανικό και ψυχοκοινωνικό επίπεδο επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενή και την προσωπική του ικανοποίηση από την καθημερινότητα. Η ίδια η νόσος, αλλά και ο τρόπος θεραπείας της αποτελούν αιτίες απώλειας της εργασίας, του εισοδήματος και της κοινωνικής θέσης του πάσχοντος. Οι περιορισμοί στη διατροφή, την επαγγελματική δραστηριότητα και την ψυχαγωγία, επιβαρύνουν σημαντικά την κοινωνική ζωή και τις διαπροσωπικές σχέσεις των νεφροπαθών. Για τον ασθενή σε εξωνεφρική κάθαρση η αίσθηση ότι χειροτερεύει ή περιορίζεται η ζωή του ενισχύεται από το γεγονός ότι δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στις καθημερινές του υποχρεώσεις. Η μειωμένη σωματική δύναμη και ενεργητικότητα του οδηγούν συχνά σε περιορισμό της αυτοεκτίμησης και σοβαρό πλήγμα της εικόνας που έχει για τον εαυτό του. Εκτός όμως από τη δυσκολία του ασθενή να παραμείνει επαγγελματικά ενεργός και να συνεχίσει να συμμετέχει ικανοποιητικά στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή, τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει επηρεάζουν αρνητικά και τη συμμόρφωση του με το σύνθετο θεραπευτικό σχήμα εξωνεφρικής κάθαρσης που ακολουθεί. Σκοπός αυτής της εργασίας, είναι να επιχειρήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της Χ.Ν.Ν., δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις επιπτώσεις της νόσου στην ψυχική υγεία, καθώς και στους παράγοντες που επιδρούν στην ψυχολογία του ασθενή, μεταβάλλοντας την ποιότητα της ζωής του. Η παρούσα εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια καθένα από τα οποία πραγματεύεται και διαφορετική ενότητα του θέματος. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η ανατομία καθώς και η φυσιολογία του ουροποιητικού συστήματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην Χρόνια Νεφρική Νόσο και αναπτύσσεται ο ορισμός της νόσου, τα στάδια της, η αιτιολογία της καθώς και οι θεραπευτικές μέθοδοι που υπάρχουν, ανάμεσα στις οποίες είναι και η αιμοκάθαρση, η περιτοναϊκή κάθαρση και η μεταμόσχευση νεφρού. Το τρίτο κεφάλαιο, πραγματεύεται την ψυχολογική κατάσταση του ασθενή με Χ.Ν.Ν. καθώς, στο πλαίσιο της θεραπευτικής διαδικασίας, οι ασθενείς με χρόνια νεφρικά προβλήματα αναπτύσσουν κάποια προβλήματα ψυχολογικής φύσης, αφού αλλάζει ο τρόπος ζωής τους, υποβαθμίζεται ποιοτικά η καθημερινότητα τους και αναγκάζονται να αποδεχτούν μια κατάσταση που θα τους ακολουθεί για τα επόμενα χρόνια. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο καταγράφονται οι νοσηλευτικές παρεμβάσεις στους ασθενείς με Χ.Ν.Ν., καθώς και ο ρόλος του νοσηλευτή στην ψυχολογική υποστήριξη τους, τα εμπόδια στην αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ του νοσηλευτή και του ασθενή και οι τρόποι με τους οποίους επιλύεται κάθε πιθανό πρόβλημα. (11, 19)