Eureka! Institutional Repository

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο κρόκος (Crocus sativus L.) είναι φυτό μεγάλης φαρμακευτικής, χρωστικής, αρτυματικής και μυρεψικής αξίας στον κόσμο. Είναι γνωστές οι φαρμακευτικές του ιδιότητες ως τονωτικό, αντιπυρετικό, καταπραϋντικό, αφροδισιακό, εμμηναγωγό. Επίσης, μειώνει την χοληστερίνη, διευκολύνει την πέψη, ενδείκνυται σε κρίσεις άσθματος, στη ναυτία και βοηθά στη σύλληψη. Επιπλέον, έχει αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική, αντικαρκινική δράση (πειραματικό στάδιο) και βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία και τη μνήμη. Τα στίγματα του κρόκου περιέχουν σημαντικές ποσότητες πικροκροκίνης, σαφρανάλης, χρωστικές ουσίες, κροκίνη ή κροκετίνη, λυκοπένιο, ζεαξανθίνη και καροτένιο α, β, γ. Στην Ελλάδα ο κρόκος καλλιεργείται στην περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας στο νομό Κοζάνης ο οποίος έχει εισαχθεί από την Αυστρία το 170 αιώνα από Κοζανίτες έμπορους. Ο σκοπός της έρευνας αυτής ήταν να διερευνηθεί η δυνατότητα καλλιέργειας του σε περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας και η σύγκριση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών του με τον κρόκο Κοζάνης. Για το σκοπό αυτό, σε δύο περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, Βαθύλλακο Θεσσαλονίκης και Καρτεραί Λαγκαδά, εγκαταστάθηκε καλλιέργεια κρόκου έκτασης ενός και δύο στρεμμάτων, αντίστοιχα όπου μελετήθηκε η επίδραση των κλιματικών και εδαφικών συνθηκών των περιοχών αυτών στην απόδοση και στην ποιότητα του κρόκου. Ο ποσοτικός προσδιορισμός των ποιοτικών χαρακτηριστικών του κρόκου (saffron), πικροκροκίνης, σαφρανάλης και χρωστικής ουσίας έγιναν στο εργαστήριο Μελέτης Χημικών και Φυσικών Παραμέτρων Τροφίμων του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης με τη μέθοδο της Φασματοσκοπίας Υπεριώδους Ορατού (UV-Vis). Ειδικότερα, αξιολογήθηκε η περιεκτικότητα σε πικροκροκίνη (η γεύση), σε σαφρανάλη (το άρωμα) και η χρωστική δύναμη (κροκίνες) με μέτρηση της απορρόφησης D στα 257 nm, 330 nm και 440 nm, αντίστοιχα, και υπολογισμό της τιμής Ε_(1 cm)^(1%) από τον τύπο Ε_(1 cm)^(1%)=(D×10000)/m(100-H) (όπου m είναι η μάζα του δείγματος και Η η % περιεκτικότητα σε υγρασία και πτητικές ουσίες) σύμφωνα με τις οδηγίες του ISO – Saffron Specification (ISO/WD 3632-2:2002 – Saffron (Crocus sativus L.) – Part 2: Test methods). Οι αναλύσεις των δειγμάτων κρόκου από τις τρις περιοχές επαναλήφτηκαν τρις φορές. Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των περιοχών ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και την απόδοση του κρόκου. Ωστόσο, τα ποιοτικά χαρακτηρίστηκα του κρόκου και στις τρις περιοχές ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από αυτά του κρόκου πρώτης ποιότητας (Category I: picrocrocine 70, safranal minimum 20, maximum 50, coloring strength 190 E1%1cm) που αναφέρονται στο ISO/TS 3632-2. Ειδικότερα, η περιεκτικότητα σε πικροκροκίνη, σαφρανάλη και η χρωστική δύναμη ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στον κρόκο Βαθυλλάκου και Καρτεραί από ότι στον κρόκο Κοζάνης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες της Κεντρικής Μακεδονίας είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια του κρόκου.