Eureka! Institutional Repository

Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε ο τομέας των οπωροκηπευτικών και συγκεκριμένα η παραγωγική διαδικασία τους με όλα τα στάδια που παρεμβάλλονται από την καλλιέργεια τους από τον παραγωγό μέχρι τη διάθεσή τους στον τελικό καταναλωτή. Ειδικότερα στόχο της διατριβής αποτέλεσε η μελέτη της παραγωγής, μεταποίησης και διακίνησης των οπωροκηπευτικών του Νομού Πιερίας. Με τον όρο οπωροκηπευτικά (συνώνυμο του όρου οπωρολαχανικά ), εννοούμε φρούτα και κηπευτικά, δηλαδή λαχανικά που αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία τροφίμων, διότι τα προϊόντα αυτά είναι ζωντανά, δηλαδή αναπνέουν και μμεταβολίζονται και μετά τη συγκομιδή τους. Η ιδιαιτερότητα του ζωντανού προσδίδει πολλές και αυξημένες ευαισθησίες στα φρούτα και λαχανικά, σε σχέση με τα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα συνεπώς οι συνθήκες συντήρησης είναι κρίσιμες και αλληλοεπηρεαζόμενες και πρέπει να ελέγχονται με μεγάλη προσοχή. Μετά το πρώτο στάδιο της καλλιέργειας ακολουθεί το στάδιο της συγκομιδής, στη περίπτωση που τα οπωροκηπευτικά δεν υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία επόμενο στάδιο είναι η αυθημερόν δυνατόν προώθηση τους στην αγορά. Στις εύκρατες χώρες μεγάλο μέρος της παραγωγής οπωροκηπευτικών περιορίζεται σε σχετικά βραχείες καλλιεργητικές περιόδους και επομένως η αποθήκευση είναι απαραίτητη για την παροχή νωπών προϊόντων εκτός από την εποχή συγκομιδής. Υπάρχουν διάφορες μορφές αποθήκευσης, η επιλογή των οποίων εξαρτάται από το κόστος αλλά και από τα προϊόντα που πρόκειται να αποθηκευθούν . Τα οπωροκηπευτικά υφίστανται διάφορες επεξεργασίες ανάλογα με το είδος του καρπού αλλά και είδος του επιθυμητού τελικού προϊόντος . Έτσι συναντάμε βασικές διεργασίες που εφαρμόζονται για όλα τα νωπά οπωροκηπευτικά όπως η τυποποίηση και η συσκευασία, καθώς και βασικούς προ-αποθηκευτικούς χειρισμούς αλλά και πιο πολύπλοκες μεταποιητικές διεργασίες όπως η κονσερβοποίηση και η αποξήρανση. Οι δομές των καναλιών διακίνησης οπωροκηπευτικών είναι από πολύ απλές μέχρι πολύ σύνθετες, ανάλογα με τον αριθμό των παρεμβαλλόμενων φορέων ανάμεσα στον παραγωγό και στον καταναλωτή. Οι μεταφορές επίσης αποτελούν σημαντικό κι απολύτως απαραίτητο μέρος της φυσικής διανομής των νωπών οπωροκηπευτικών ενώ σημαντική παράμετρος είναι η ύπαρξη αποτελεσματικότητας του δικτύου μεταφορών. Η παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση των φρούτων και λαχανικών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει ενεργά τον τομέα των φρούτων και λαχανικών στην αγορά. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πέντε πρώτες χώρες της ΕΕ στην πρωτογενή παραγωγή φρούτων και λαχανικών με τη διάρθρωση της ελληνικής γεωργίας να χαρακτηρίζεται από μικρές και τεμαχισμένες εκμεταλλεύσεις, χαμηλό ποσοστό αρδευόμενης γεωργικής γης και υψηλό ποσοστό οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Η Ελλάδα έχει πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο, και βαθμό αυτάρκειας που ξεπερνά το 100%, το γεγονός αυτό υποδηλώνει έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό . Ειδικά η κατηγορία των οπώρων δέντρων είναι πολύ σημαντική καλλιέργεια διότι συμβάλει στην αξιοποίηση εκτάσεων στο ελληνικό χώρο που δεν ευνοούνται από τις εδαφολογικές συνθήκες. Τα οπωροκηπευτικά καταλαμβάνουν το 26% των καλλιεργούμενων και το 36% των αρδευόμενων εκτάσεων της χώρας.