Eureka! Institutional Repository

Εισαγωγή: Η παιδική κακοποίηση έχει λάβει πλέον τεράστιες διαστάσεις και αυτό διαφαίνεται στις ερευνητικές μελέτες που έχουν διενεργηθεί έως τώρα. Απότοκο αυτής είναι όχι μόνο οι σημαντικές επιπτώσεις στο ίδιο το παιδί αλλά εξίσου στην οικογένεια και την κοινωνία. Είναι ένας όρος «ομπρέλα» που καλύπτει όλες τις μορφές παιδικής κακοποίησης (φυσική, λεκτική, συναισθηματική, ψυχολογική, σεξουαλική) καθώς και παιδική παραμέληση. Γι’ αυτό, η όσον τον δυνατόν έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση είναι σημαντική για να ελαχιστοποιήσει τόσο τις άμεσες όσο και τις έμμεσες μακροπρόθεσμες συνέπειες στο παιδί. Ο ρόλος λοιπόν των παιδαγωγών στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου είναι καταλυτικός και σύμφωνα με το Νόμο 3500/06 η αναφορά πιθανών περιπτώσεων παιδικής κακοποίησης είναι υποχρεωτική. Σκοπός: Σκοπός της εργασίας είναι να καταδείξει με παραδείγματα, την κατάσταση που διαδραματίζεται στην καθημερινότητα πολλών παιδιών, τους τρόπους αντιμετώπισης, τους τρόπους πρόληψης αλλά και ενημέρωσης, όλων των εμπλεκομένων, όπως είναι οι γονείς και η οικογένεια, οι εκπαιδευτικοί και οι υπόλοιποι λειτουργοί που οφείλουν να προστατεύουν τα παιδιά. Συγκεκριμένα, η μελέτη εξέτασε τις γνώσεις, τις στάσεις και τις πρακτικές των παιδαγωγών του Νομού Θεσσαλονίκης σε παιδικούς σταθμούς. Μεθοδολογία: Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 100 παιδαγωγών, ανδρών και γυναικών, ηλικίας 25-50 ετών, κατοίκων του νομού Θεσσαλονίκης. Πραγματοποιήθηκε τυχαιοποιημένη συστηματική δειγματοληψία. Για τις ανάγκες της δειγματοληψίας καταρτίστηκε κατάλογος με τους παιδικούς σταθμούς του Νομού Θεσσαλονίκης (n=10) και τον αριθμό των παιδαγωγών που υπηρετούν σε καθένα από αυτά. Από το σύνολο των παιδικών σταθμών που υπήρχαν στο Νομό επιλέχθηκε τυχαία ένας αριθμός παιδικών σταθμών που συγκέντρωναν 100 εν υπηρεσία παιδαγωγούς, οι οποίοι αποτέλεσαν το δείγμα της μελέτης μας. Το ερωτηματολόγιο εξέταζε τα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, τις γνώσεις, τις στάσεις και τις πρακτικές τους σχετικά με την παιδική κακοποίηση. Αποτελέσματα: Όσον αφορά τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθηκε, αξίζει να σημειωθεί ότι στην πλειοψηφία τους οι συμμετέχοντες ήταν γυναίκες (n=91, 91%) και διορισμένοι σε μόνιμη θέση (n=33, 33%) ενώ οι αναπληρωτές κάλυπταν μέχρι και το 36%. Παράλληλα οι 28 (28%) συμμετέχοντες απάντησαν ότι δεν έχουν παρακολουθήσει επιμορφωτικά σεμινάρια σχετικά με την κακοποίηση. Από το σύνολο των συμμετεχόντων οι 86 (86%) δεν είχαν κατά το τελευταίο σχολικό έτος επιβεβαιωμένες περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης, και 63 συμμετέχοντες (63%) δήλωσαν ότι δεν είχαν επιβεβαιωμένη παιδική κακοποίηση σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Επίσης, από τους συμμετέχοντες οι 30 (30%) δήλωσαν ότι διατηρούσαν υποψία για την κακοποίηση κάποιων παιδιών κατά την διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας. Όσον αφορά στη νομική υποχρέωση των παιδαγωγών για την καταγγελία περιστατικών κακοποίησης, οι 67 συμμετέχοντες (67%) δήλωσαν πως γνωρίζουν το νομικό πλαίσιο. Τέλος, από τα αποτελέσματα των σύνθετων αναλύσεων, δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα σε αυτούς που ανέπτυξαν στρατηγικές αντιμετώπισης της κακοποίησης και σε αυτούς που δεν ανέπτυξαν ως προς τη γνώση που διέθεταν για το νομικό πλαίσιο σχετικά την παιδική κακοποίηση και τη γνώση για τους υποστηρικτικούς φορείς που υπάρχουν διαθέσιμοι για τις περιπτώσεις των κακοποιημένων παιδιών. Συμπεράσματα: Το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης φαίνεται σημαντικά υποεκτιμημένο. Οι παιδαγωγοί βρέθηκαν να διατηρούν υποψία για πολλές περιπτώσεις παιδιών χωρίς ωστόσο να καταλήγουν να τις επιβεβαιώσουν. Υπάρχουν στάσεις απενοχοποίησης της κακοποίησης χωρίς ωστόσο να συνδέονται με τις πρακτικές των παιδαγωγών στην παρούσα μελέτη. Πολλοί παιδαγωγοί αναγνώρισαν την έλλειψη ετοιμότητάς τους να ανταποκριθούν στο πρόβλημα. Στην πλειοψηφία τους βρέθηκαν να αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπισή του προβλήματος με αποσπασματικό χαρακτήρα και αμφίβολο αποτέλεσμα. Κρίνεται απαραίτητο να αναπτυχθούν προγράμματα επιμόρφωσης των παιδαγωγών σε θέματα παιδικής κακοποίησης και ενημέρωσή τους ως προς τις νομικές τους υποχρεώσεις και το ρόλο τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος.